AI a prawo autorskie – wyrok Sądu Miejskiego w Pradze z dnia 11 października 2023 r. (sygn. akt 10 C 13/2023)
11 października 2023 r. Sąd Miejski w Pradze (sygn. akt 10 C 13/2023) wydał wyrok, w którym rozstrzygnął sprawę z zakresu sztucznej inteligencji AI i prawa autorskiego. Orzeczenie z pewnością warte jest uwagi – w obecnej sytuacji braku rozwiązań na poziomie Unii Europejskiej UE, może wskazywać na kierunek rozwoju praktyki dot. tej problematyki.
Powództwo wniósł „autor” grafiki stworzonej przez AI, a konkretnie narzędzie DALL-E, przygotowanej na zamówienie dla jednej z praskich kancelarii. Grafika została następnie opublikowana na stronie internetowej kancelarii bez zgody powoda. W pozwie wykonawca grafiki domagał się ustalenia autorstwa grafiki oraz zaprzestania naruszenia praw autorskich przez pozwaną kancelarię, która odmówiła jej usunięcia ze strony internetowej.
Sąd Miejski w Pradze na gruncie czeskiej ustawy o prawie autorskim (ustawa AZ) musiał zatem rozważyć, czy powód jest w ogóle autorem spornej grafiki. Sąd podkreślił, że w toku postępowania nie było nigdy kwestią sporną, że grafika powstała z wykorzystaniem narzędzia generatywnej AI. Sztuczna inteligencja sama w sobie nie może być autorem ze względu na niespełnienie warunków przewidzianych w § 5 ustawy AZ, gdzie autorem może być jedynie osoba fizyczna, którą AI z pewnością nie jest.
Z kolei powód twierdził, że grafika została stworzona przez AI na podstawie jego polecenia, dlatego przysługuje mu do niej prawo autorskie. Zdaniem sądu jednak tak okoliczność nie została przez niego w żaden sposób udowodniona, poza jego osobistym oświadczeniem. Powód został prawidłowo pouczony o konieczności udowodnienia tej okoliczności na podstawie przepisów czeskiego kodeksu postępowania cywilnego, a mimo tego pouczenia nie przedstawił sądowi konkretnych dowodów. Sąd doszedł do wniosku, że w toku postępowania nie zostało udowodnione, że AI stworzyła grafikę na podstawie polecenia powoda, a zatem powód nie zdołał sprostać swojemu obciążeniu dowodowemu.
W konsekwencji powód nie ma legitymacji do roszczeń zgodnie z § 40 ust. 1 ustawy AZ, których może dochodzić wyłącznie autor, którego prawa zostały naruszone. Sąd uznał pozew za nieuzasadniony i w całości go oddalił.
Oprócz kwestii autorstwa, sąd odniósł się również do problematyki dzieła AI jako utworu. Zdaniem sądu grafika stworzona przez AI nie stanowi utworu zgodnie z § 2 ustawy AZ, ponieważ nie spełnia pojęciowych cech utworu. Zdaniem sądu nie jest to unikalny wynik twórczej działalności osoby fizycznej, czyli autora. Prawo autorskie jest prawem bezwzględnym przysługującym indywidualnie określonej osobie. Jeśli grafika nie została stworzona osobiście przez powoda, lecz została wytworzona przez AI, nie można już z samej natury rzeczy mówić o utworze. Sąd uznał więc, że przedstawiony obraz nie jest utworem, a tym bardziej utworem autorstwa powoda.
Szczegółowe omówienie wyroku dostępne jest pod linkiem: